ghalifarsi

مشخصات

جهت مشاهده منبع اصلی این مطلب کلیک کنید

شیرازه منفصل

شیرازه منفصل

چنانچه در قالی قسمت ساده باف آن کم باشد و یا اصلاً نداشته باشد و یا مانند قالیهای تبریز، شیراز باشد، پس از پایین آوردن قالی از دار، آنرا با استفاده از روش شیرازه منفصل، شیرازه پیچی می کنند. این نوع شیرازه در بازار به صورت متری برای فروش وجود دارد. چنانچه بخواهیم خود آنرا تهیه کنیم باید به صورتی که شرح داده می شود عمل کرد: نخست چند لا چله را متناسب با چله قالی و با طول کمی بیشتر از طول فرش انتخاب می کنند و خامه ای را که از لحاظ رنگ، جنس و ضخامت متناسب با خامه زیمنه قالی باشد تهیه کرده و به صورت دو لا به دور این 3 یا 4 لا نخ چله قالی به صورت دورانی می پیچند. لازم به یادآوری است، بعد از هر 10 سانتیمتر پیچیدن، خامه را با کمک سون در داخل خامه پیچیده شده داخل کرده و آن را گم یا محو می کنند؛ دوباره خامه همرنگ خامه قبلی را برداشته و پیچیدن خامه به دور چله را ادامه می دهند. جهت اتصال شیرازه منفصل در این روش قالی را بر روی زمین پهن می کنند، کناره قالی را باقیچی تمیز و صاف نموده، شیرازه را در کناره قالی قرار می دهند.

قالیشویی فارسی , قالیشویی در دولت

سپس با سوزنی که با نخ متناسب با رجشمار قالی انتخاب و آماده شده است (به شیوه ای که در قسمت انتخاب نخ خواهیم گفت) همراه می کنند و سر آن را گره زده و شیرازه را به قالی می دوزند. روش دوخت زدن به این صورت است که شیرازه پیچیده شده را کنار قالی قرار می دهند، سوزن را در داخل اولین رج بعد زا گلیم باف و 5 یا 6 رج قبل از لبه به داخل فرو می کنند و سپس سوزن را در امتداد پود حرکت داده و آن را داخل شیرازه قالی می کنند. پس از آن، سوزن را خارج کرده و دوباره از همان محلی که از شیرازه خارج شده بود، مجدداً از نوع وارد شیرازه می کنند. یا اینکه سوزنی را به صورت مایل در داخل شیرازه حرکت داده و در داخل رج دوم از گلیم قالی می کنند و سوزن را 7 یا 8 رج از لبه قالی حرکت داده و سپس از آنجا خارج می سازند. لازم به یادآوری است که، وارد و خارج نمودن سوزن همیشه نباید در هر رج از یک رج مشخص قالی باشد، بلکه هر دفعه یک یا دو رج پایین تر و یا بالاتر دوخت انجام می دهند.

مطالب مرتبط :

مشخصات

جهت مشاهده منبع اصلی این مطلب کلیک کنید

ابزار رفوگری

ابزار و وسایل رفوگری

در این حرفه وسایل و ابزاری که مورد استفاده قرار می گیرد، تقریباً همان نتیجه وسایل بافت قالی را به ما می دهد، و رفوگر با استفاده از این وسایل فرش را مرمت و احیا می کند.در اینجا به ذکر تعدادی از آنها می پردازیم:

شانه یادفتین (تصویر 1): شانه رفوگری در مقایسه با شانه بافت، دارای دندانه و تیغه های کمتری بوده و همان عمل مرتب کردن و کوبیدن گره های هر رج را به عهده دارد. به هنگام کاربرد این وسیله بایستی به کم استقامت بودن تارها توجه داشت.

قالیشویی فارسی قالیشویی در نیاوران

قلاب

از این ابزار برای کشیدن نخ خامه از میان تارها بهره می گیرند و یا آنکه جهت قراردادن نخ خامه در میان تارها که با عمل فشار توام است، استفاده می شود. شکل کلی آنها شبیه درفش کفشدوزی است. قلاب انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتست از:

قلاب پشت

وسیله ای است که از یک میله نازک به قطر یک میلی متر (و یا بیشتر) و طول 8-7 سانتی متر و یک دسته چوبی مدور تشکیل شده و زائده نوک آن طوری است که می توان با آن نخ خامه را در محل مورد نظر قرار داده و به اصطلاح در میان تارها کاشت.

قلاب خواو مشهدی «قلاب خواب»

که زائده کوچک و ظریف نوک آن طوری است که می تواند نخ خامه را از میان تارها به طرف روی فرش بکشد. کاربرد قلاب بطور کلی جهت ایجاد گره u از پشت فرش و یا تعویض گره ها و نقشها و تمیز کاری پشت فرش پس از ئیندرمه می باشد.

چاقو

چاقوهای مورد استفاده درکاررفو انواع مختلفی دارد، هر کدام جهت کاری مورد استفاده قرار می گیرند:

چاقو «کارد بی نوک»

این چاقو شکل دگرگون شده چاقوی بافت است و مخصوص قالی های گره ترکی می باشد. نام عامیانه آن که در بازارفرش تبریز رایج است «کارد بی نوک» می باشد، قسمت تیز این چاقو که در بافت مورد استفاده است در رفو کند و نابرنده است. لازم به ذکر است که این تنها وسیله ای است که در رفوگری کاربرد آن همراه یک کوبه میسر است، کوبه لوله ای فی است به طول حداقل 25 سانتی متر که یک سر آن بوسیله یک تکه شیلنگ به طول ده سانتی متر پوشیده شده است. تا هنگام کوبیدن صدای زیادی ایجاد نکند. کاربرد این وسیله بیشتر در روش دفه کاری می باشد و نیز به هنگام بافت در مرحله رفو از آن جهت ایجاد فاصله بین و یا تنظیم رج ها استفاده می کنند.

چاقو و چنگال

نام عامیانه ی این وسیله «چنگال» می باشد. این وسیله نیز مانند کارد بی نوک دگرگون شده چاقوی بافت می باشد و قسمت تیز آن در اینجا کند و نابرنده می باشد. این وسیله کاربرد بیشتری در رفوگری دارد، و مدت زمان بیشتری در دست رفوگر قرار دارد. کاربرد این وسیله در عملیات ده کاری و بیرون کشیدن تارها و تیره های پاره پوسیده و نیز شکافتن گره های غلط بافته شده می باشند.

چاقوی بافت

وسیله آشنای هر قالی باف بوده و مرغوبترین نوع آن برای رفو، چاقویی است که فاصله بین قسمت چاقو و تیز آن با قلاب نوک آن درازتر باشد، و در بافت گره های رفو و گذراندن القاج کلفت و نازک استفاده می شود.

مطالب مرتبط :

مشخصات

جهت مشاهده منبع اصلی این مطلب کلیک کنید

تعریف رفو و دلایل نیاز

تعریف رفو و دلایل نیاز

گرچه در فرهنگ معین رفو به معنی "دوخت پارگی ها و سوراخها به نوعی که به سهولت معلوم نشود" آمده و در فرهنگ فارسی عمید نیز رفو، "دوختن پارگی و سوراخ بطوریکه رد آن به آسانی معلوم نشود" معنی شده است، اما از لحاظ فنی و در هنر قالیبافی، تعمیر و ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده قالی به گونه ای که به راحتی قابل تشخیص نباشد را رفوگری می دانیم.

فرش همواره به دلایل مختلف از جمله فرسایش، مجاورت با مواد شیمیایی، ضربه، آتش و . همواره در معرض آسیب قرار دارد و همین امر باعث شده کار رفو و رفو گری در جهت ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده از اهمیت زیادی برخوردار شود.

همچنین عیوب دیگری حین تولید فرش بوجود می آیند که اکثراً حاکی از عدم دقت و یا سهل انگاری در کاربرد و استفاده از مواد اولیه مصرفی غیر مرغوب و رعایت نکردن اصول بافت صحیح می باشد. از جمله عیوب شایع در این مورد، عیب ابعاد فرش می باشد. بعد از تولید فرش باز هم امکان بروز آسیب وجود دارد، که به نحوه نگهداری و استفاده صحیح از فرش برمی گردد. به عنوان مثال جنس فرش خود عاملی ست که باعث جذب بعضی ات آسیب رسان به فرش می شود. آسیبهایی که بر فرش وارد می شوند بر دو نوع می باشند که شناسایی آنها اهمیت بسیاری در رفو و مرمت فرش دارد. این موارد را آسیب های کلی و آسیب های جزئی تشکیل می دهند.

قالیشویی فارسی , قالیشویی در تهرانپارس

آسیب های کلی اکثراً نیازمند صرف وقت و هزینه بسیاری هستند وممکن است در مواردی از برطرف کردن این گونه عیوب صرف نظر کنند، که بیشتر در مورد فرشهایی صادق است که از ارزش هنری و قدمت کمتری بهره مند هستند.

معمولاً رفوگران آسیب هایی را جزئی می نامند که نیازمند ترمیم و تعویض تمام عناصر اصلی و شالوده فرش نباشد، در برخی موارد ممکن است اصلاح و ترمیم یک آسیب جزئی وقت و دقت بیشتری نسبت به یک رفوی کامل را طلب کند، اما در کل هزینه و مواد کمتری راصرف میکند.

مطالب مرتبط :

مشخصات

جهت مشاهده منبع اصلی این مطلب کلیک کنید

راه های پیشگیری از بیگی

راه های پیشگیری از بیگی

موادی مثل نفتالین، توتون و یا کافئین از قدیم برای دور کردن بید از قالی استفاده می شده و روش مؤثری هم بوده و هست.

برای انبار کردن فرش پس از غبارگیری باید فرشها ضدعفونی شوند پس مقداری نفتالین خرد شده در لابه لای فرش ریخته شود و پس از تا زدن فرش را بهتر است بجای پیچاندن در نایلون در کاغذ پیچیده شود تا نگه داری آن راحت تر باشید.

سپس در مکان امنی دور از رطوبت و نم نگهداری شود.

قالیشویی فارسی , قالیشویی در نیاوران

بید خوردگی:

ممکن است بیدخوردگی از روی قالی، زیر قالی و پشت یا از هر دو طرف آن باشد. به طوری که، تارها از رو یا زیر مشخص و گره و پرز قالی ازبین رفته باشد.

اگر قالی با ارزش و نفیس باشد. بالاخص قالیهای موزه ای نباید تمام پرزهای باقیمانده از بیدخوردگی را از قالی در آورد. بلکه همچنان برحسب اینکه بیدخوردگی از روی قالی است یا پشت آنها را مرتب کرد ولی در قالیهای معمولی چه بیدخوردگی از رو یا از زیر باشد ابتدا خامه را با قلاب از قالی درآورده، محوطه بیدخورده را از پرز قالی تمیز و کار مرمت را انجام می دهند.

وسایلی که در بیدخوردگی مورد استفاده قرار می گیرد و قلاب پشت و خامههای مناسب قالی از لحاظ رنگ و جنس می باشد.

مطالب مرتبط :

مشخصات

جهت مشاهده منبع اصلی این مطلب کلیک کنید

مرمت پارگی کنار قالی

مرمت پارگی کنار قالی

در پارگی کنار قالی 3 طرف قسمتی که مرمت می گردد، فرش قرار دارد و طرف دیگر آن شیرازه است. در این نوع پارگی، بعد از چله کشی و گذاشتن چند چله به منظور شیرازه، القاج (پود کشی) می کنند. در این حالت، بهتر است پود کشی به صورت منفصل و در یک طرف قالی انجام گیرد که بعد از پود کشی آن را به کارگاه وصل می کنند و بعد هر سه گوشه آن را از نخ چله اضافی تمیز می کنند و گره های اضافی آن را درآورده و سر پودهای خود قالی را چیده و آنها را نیز تمیز می نمایند.

اگر قالی تخت باشد، یک رج پود را به صورت عکس دفعه قبل از تار عبور داده و سر پود را دور شیرازه پیچیده و با خامه ای که داخل سوزن قرار دارد، از کمی پایین تر از شیرازه پاره شده، داخل شیرازه نموده و از سر پاره شیرازه می آورند و آن را دور پود و 4 تار شیرازه معین مخصوص بافت شیرازه قالی می پیچانند.

اگر قالی لول باشد، بعد از رد کردن پود کلفت از لا به لای تارها، پود نازک را نیز کشیده و سپس عمل شیرازه پیچی را انجام می دهند. در قالی نیم لول نیز دو پود یک اندازه و به صورت برعکس یکدیگر از میان تارها عبور داده و شیرازه پیچی را انجام می دهند.

قالیشویی فارسی , قالیشویی در شریعتی

عمل مرمت پارگی و از بین رفتن قسمتی از فرش به صورت عرضی

قالی را از پشت بر روی میز پهن نموده، ابتدا دو قسمت فرش را به صورت جداگانه هستند، یک قسمت را که با میخ و اگر فرش ریز بافت باشد، با سوزن از عرض بر روی چارچوب بزرگ (کارگاه) نصب می کنند. قسمت پایینی فرش را نیز به همان صورت مذکور در بالا با میخ به کارگاه می گویند. البته باید این دو تکه جدا شده از فرش به اندازه آسیب دیدگی (رجهای از بین رفته) از هم فاصله داشته باشند. سپس این دو تکه را با سوزن و نخ چله با نخ دو گره، به صورت زیگزاگ به هم می دوزند و پس از آن متناسب با نوع قالی، تارکشی و پود کشی را انجام داده و عمل گره زدن را انجام می دهند.

مطالب مرتبط :

مشخصات

جهت مشاهده منبع اصلی این مطلب کلیک کنید

شیرازه منفصل

شیرازه منفصل

چنانچه در قالی قسمت ساده باف آن کم باشد و یا اصلاً نداشته باشد و یا مانند قالیهای تبریز، شیراز باشد، پس از پایین آوردن قالی از دار، آنرا با استفاده از روش شیرازه منفصل، شیرازه پیچی می کنند. این نوع شیرازه در بازار به صورت متری برای فروش وجود دارد. چنانچه بخواهیم خود آنرا تهیه کنیم باید به صورتی که شرح داده می شود عمل کرد: نخست چند لا چله را متناسب با چله قالی و با طول کمی بیشتر از طول فرش انتخاب می کنند و خامه ای را که از لحاظ رنگ، جنس و ضخامت متناسب با خامه زیمنه قالی باشد تهیه کرده و به صورت دو لا به دور این 3 یا 4 لا نخ چله قالی به صورت دورانی می پیچند. لازم به یادآوری است، بعد از هر 10 سانتیمتر پیچیدن، خامه را با کمک سون در داخل خامه پیچیده شده داخل کرده و آن را گم یا محو می کنند؛ دوباره خامه همرنگ خامه قبلی را برداشته و پیچیدن خامه به دور چله را ادامه می دهند. جهت اتصال شیرازه منفصل در این روش قالی را بر روی زمین پهن می کنند، کناره قالی را باقیچی تمیز و صاف نموده، شیرازه را در کناره قالی قرار می دهند.

قالیشویی فارسی , قالیشویی در دولت

سپس با سوزنی که با نخ متناسب با رجشمار قالی انتخاب و آماده شده است (به شیوه ای که در قسمت انتخاب نخ خواهیم گفت) همراه می کنند و سر آن را گره زده و شیرازه را به قالی می دوزند. روش دوخت زدن به این صورت است که شیرازه پیچیده شده را کنار قالی قرار می دهند، سوزن را در داخل اولین رج بعد زا گلیم باف و 5 یا 6 رج قبل از لبه به داخل فرو می کنند و سپس سوزن را در امتداد پود حرکت داده و آن را داخل شیرازه قالی می کنند. پس از آن، سوزن را خارج کرده و دوباره از همان محلی که از شیرازه خارج شده بود، مجدداً از نوع وارد شیرازه می کنند. یا اینکه سوزنی را به صورت مایل در داخل شیرازه حرکت داده و در داخل رج دوم از گلیم قالی می کنند و سوزن را 7 یا 8 رج از لبه قالی حرکت داده و سپس از آنجا خارج می سازند. لازم به یادآوری است که، وارد و خارج نمودن سوزن همیشه نباید در هر رج از یک رج مشخص قالی باشد، بلکه هر دفعه یک یا دو رج پایین تر و یا بالاتر دوخت انجام می دهند.

مطالب مرتبط :